N*A*O*'s Nietsdoen (I)

N*A*O*, de Naamloze Achter Ons, …

… DOET NIETS !!

Waarom zou hij ? Doet U iets ??

’t Kerstverlof is begonnen, toch ?!

’t Begon nochtans goed… De Naamloze Achter Ons bekeek om zeven uur het VRT-journaal en begon zich weer op te boeien. Honing Albert in de bres voor daklozen… Het einde van Saab… Frank De Winne geïnterviewd door de continu van narcistische zelfvoldaanheid glimlachende Wim De Vilder : “Wat vond u het ergst ginder ver in het ISS ?” De Winne : “Dat ik van pure ellende de liefde moest bedrijven met mannen !”

Woede OF tijd ?

Een vakantiedagboek…

-1-

Ik las zojuist ergens in ’t midden van Søren Kierkegaards “Of/Of” – ik ben te lui om de exacte referentie te geven : “Mensen met ervaring beweren dat het verstandig is uit te gaan van een principe. (..) Ik ga akkoord en vertrek van het principe dat alle mensen saai zijn.”

Eigenlijk is dat wel een goed principe. Maar het wordt vaak verkeerd begrepen door diegenen op wie het van toepassing is.

In een roman van Kingsley Amis – ik ben te lui om terug te vinden in welke – zegt een gefrustreerde echtgenoot tegen zijn vriend dat zijn vrouw saai is en ook lelijk. Hij zegt : “Mijn vrouw beschuldigt me ervan te denken dat ze saai is. Het kwam niet in haar op dat dit zou kunnen zijn omdat ze saai is… In haar gedachten is haar saai zijn iets dat ik doe.”

Omdat dit een veel voorkomende misvatting is, is het de moeite waard duidelijk te maken, ten eerste dat iemands saai zijn iets is dat die persoon doet en niet jij ; maar ook dat iemands saai zijn in praktijk een tweeledige relatie doet ontstaan, namelijk die van de vervelende die verdragen wordt door de verveelde. En het is zeker niet iets dat deze laatste doet.

Jammer genoeg wordt verveling niet alleen veroorzaakt door andermans conversatie. Het is droevig, maar men kan verveeld raken alleen op zichzelf.

N*A*O*’s moeder verbood haar zoons hun verveling toe te geven, “want het betekent dat je niet vindingrijk bent !”

Dan is de Naamloze Achter Ons niet vindingrijk !

ALHOEWEL…

Kunnen we niet toegeven dat het leven saai kan zijn ? Echt extreem saai !

Maar niet als klacht, maar als vertrekpunt.

Immers de meest zekere oorzaak voor het voortduren van de saaiheid is de eeuwige ontkenning ervan, het eeuwig gebod dat het zichzelf vervelen op de een of andere manier een moreel falen is.

Terwijl het juist een diep inzicht is.

In “De wereld als wil en voorstelling” schrijft Schopenhauer – ik ben te lui om op te zoeken waar : “Het mensenleven slingert als een pendel heen en weer tussen pijn en verveling, die beide zijn ultieme bestanddelen vormen.” Men moet het kwaad van de verveling niet minimaliseren, want uiteindelijk is zij de uitdrukking van echte wanhoop !

In tegenstelling tot wat algemeen aanvaard wordt, is er geen ontsnappen aan deze troosteloze toestand via verlangensstimulatie – de typische dwaling van de publiciteit en van de meeste cultuur.

Inzicht in de menselijke conditie van de verlangensloosheid krijgen we niet via een omweg, noch via de perfecte bevrediging van onze reeds bestaande verlangens.

(Schopenhauer schrijft ergens anders – en ik weet begod niet waar – dat als we in luilekkerland zouden leven, waar de gebraden kippen in het rond zouden vliegen, we van verveling zouden sterven of onszelf van kant zouden maken.)

Verveling is geblokkeerd verlangen : het paradoxale verlangen naar verlangen. De blokkering is het signaal dat er iets verkeerd liep met het verlangen. Misschien wel iets ergs dat we onder ogen moeten zien, maar onder de gegeven omstandigheden niet kunnen.

In verveling is geen inzicht mogelijk. Dus krijgen we ook geen respijt voor haar veronderstelde ravages, door vlug een nieuw verlangen op te wekken om het afwezige te vervangen…

We moeten het verlangen van binnen onderzoeken : wat is verlangen fundamenteel ?

En dan komt Kierkegaard met NIETSDOEN op de proppen. Het verband tussen verveling en nietsdoen. “Nietsdoen op zich is geenszins een wortel van kwaad. (..) Integendeel, het is een waarlijk goddelijke levensweg, zolang men niet verveeld is.”

Dit is een essentiële definitie. Ten eerste omdat zij impliceert dat elke gelijkstelling tussen nietsdoen en verveling een categoriale fout is. Ten tweede omdat zij suggereert dat het serieus aangevatte nietsdoen een onderzoek of zelfs een oplossing van verveling biedt.

Kierkegaard : “OTIUM est pulvinar diaboli. (..) Maar als men zich niet verveelt, dan krijgt de duivel geen tijd om zijn hoofd op het kussen te leggen.”

Nietsdoen is dus enkel het kussen van de duivel, als men het nietsdoen verkeerd begrijpt…

Aldus lanterfantte N*A*O*,

‘Otium est pulvinar diaboli (I)’,

ISS, 18 december 2009