Is er nog hoop of bent u een onverbeterlijke pessimist ?
In tegenstelling tot Benno Barnards visie, die onze joods-christelijke wortels tegenover de Islam plaatst, benadrukt N*A*O* de breuk van het christendom met het totalitaire joodse monotheïsme, waarnaar later de Islam terugkeerde.
Niet alleen vanwege zijn vermeend verraad van de Joodse Wet, getuigde het bezoek van Paulus aan de onbesneden Griekse filosofen op hun agora te Athene van ongelooflijk veel lef. Op zich was het al vreemd dat een jood, die zich doorgaans toch als bijzonder beschouwde, zich kwam mengen in Griekse debatten over het algemene. Helemaal gewaagd was het dat hij er de blijde boodschap van Jezus’ heropstanding kwam brengen.
Veel begrip kreeg hij niet, ofschoon hij de wedergeboorte niet als feit verdedigde, maar als mogelijkheid, dit wil zeggen als geloof of als hoop.
In Corinthië stichtte Paulus een gemeenschap, waaraan hij tijdens zijn reizen brieven schreef. In zijn eerste brief staat : “Als de doden niet herleven, dan is Christus evenmin uit de dood opgestaan. En als Christus niet verrezen is, dan is uw geloof ijdel.”
Paulus schrijft dus niet over een feit met betrekking tot één mens, maar over een mogelijkheid voor iedereen.
Dat is heel wat anders dan de Joodse Wet, die zeker niet op iedereen toepasbaar is.
Het Christendom schrok er trouwens niet voor terug om na de contacten met de Griekse en Romeinse heidenen, opnieuw meerdere (half)goden in te voeren. Van monotheïsme is geen sprake meer.
Eén van die nieuwe goden is Gods zoon Jezus.
In feite is het Christendom het woord van de goddelijke zoon tegen dat van God de vader.
Daarom is het Nieuwe Testament een absoluut nieuw begin.
* * *
De Naamloze Achter Ons plaatst dit hoopvol geloven-in-iets graag tegenover de actuele wijdverspreide gelatenheid.
Vlaanderen is rechts. Vlaanderen is te klein. In België slaan de vijandige bevolkingsgroepen elkaar tenminste niet de kop in. Europa is onomkeerbaar. Tegen Amerika en China kan men toch niets beginnen. Het Joods-Palestijns conflict houdt de wereld in zijn greep…
Omdat deze zekerheden voor haar verdedigers vanzelfsprekend zijn, kan men spreken van berusting.
Echte gelovigen, zoals Paulus, deinzen er immers niet voor terug het vijandelijke kamp op te zoeken.
De zekerheden moeten verdwijnen. In dezelfde brief aan de Corinthiërs schreef Paulus nog : “De kennis zal verdwijnen.”
De Joden onder ons zullen deze uitspraak wel schandalig vinden, en de rationalisten waanzinnig.
Maar Paulus hield de Joden alleen maar voor dat God niet absoluut is, zoals hij de Grieken vertelde dat het weten dat evenmin is.
In tegenstelling tot Joden, die zich op het gezag beroepen (bij wijze van vergelijking : de absolute Belgische solidariteit), en tot de rationalisten, die eeuwig onbeantwoordbare vragen stellen (Is Vlaanderen groot genoeg ?), komt hij uit voor zijn geloof-in-iets. Hij verkondigt zijn geloof.
Het gaat niet om een of ander persoonlijk geloof, maar om iets wervend. Het verkondigingsaspect wijst op het streven naar de realisatie van iets gemeenschappelijk, dat echter geen enkel privilege veronderstelt : noch de inwijding in de Joodse Wet, noch in de Griekse filosofie.
Het oorspronkelijke Christendom accepteert de mogelijkheid voor iedereen om te geloven-in-iets, waarvoor geen goddelijke, noch redelijke bewijzen nodig zijn.
Paulus verwierp de idee om verklarende mirakels in te roepen.
Omdat er geen bewijzen zijn, is dit geloof-in-iets zwak, maar wel revolutionair, want het ontkent elk privilege.
De afwijzing van het elitaire is essentieel. Het maakt het Christendom universeel. Omdat elk privilege (uitverkorenheid ; geleerdheid) verworpen wordt, wordt het echt unieke van iedereen mogelijk.
De mogelijkheid van het unieke geloven-in-iets geldt universeel, voor iedereen zonder uitzondering.
* * *
Wanneer alle verkondigingen van individueel geloven-in-iets samen resoneren en verstaanbaar worden, is er sprake van een politieke gebeurtenis.
N*A*O* gelooft – in tegenstelling tot een toenemend aantal fatalisten - sterk in democratie als methode om de botsing van geloofsveelheden in goede banen te leiden.
In de democratie worden conflicten op een toneel gebracht, die anders onderhuids zouden woekeren.
Ondergronds pruttelende krachten zijn een indicatie van het falen van de democratie.
Het democratisch deficit in België is bekend. De Franstalige politici accepteerden vroeger niet dat België een tweetalig land was en eisten de splitsing in twee taalgebieden, zodat vervolgens voortdurend geprutst kon worden aan het parlementair systeem, dat steeds ingewikkelder en ondoorzichtiger werd, zodat uiteindelijk de democratie uitgehold of “vergrendeld” werd.
Het democratisch meerderheidsprincipe om conflicten te beslechten werd verlaten, zodat conflicten hier blijven rotten.
* * *
Het is net als in de virtuele wereld.
Omdat maar weinig geweten is over het effect van digitale apparaten op onze psyche, is het noodzakelijk dat de ontwerpers ervan voorzichtig te werk gaan.
Hetzelfde geldt voor de ontwerpers van het Belgisch politiek systeem.
Jammer genoeg gebeurt dat onvoldoende.
Uiteindelijk wordt een en ander ontwikkeld door een zeer beperkte groep technocraten : geprivilegieerde ingewijden.
Maar het ontwerp van het World Wide Web is uiteindelijk maar één mogelijkheid, naast andere, die misschien veel populairder geweest zouden zijn.
Oorspronkelijk was het web een communicatiemiddel onder natuurwetenschappers, zodat het ook steunt op die optimistische filosofie van rationaliteit, minimalisme en gebruikersverantwoordelijkheid.
Het probleem is dat dit geloof van een selecte groep ingekapseld werd en het gecentraliseerde uitgangspunt werd van het – nog steeds optimistisch – idee van internet als een (letterlijk) verrijzend bovenmenselijk wezen.
In plaats van de veelheid van de universele mogelijkheid om elk zijn eigen virtueel systeem te hebben (uit de jaren tachtig), kwam het universele feit van één systeem… dat natuurlijk probleemloos gekaapt werd door de industrie.
De reden hiervoor is, zoals gezegd, niet het ontbreken van optimisme, maar de vorming van een clan van specialisten, die zich afsneed van de veel talrijker consumenten.
Hierdoor ontstond de droom om de unieke programma’s van de clanleden op elkaar af te stemmen. Een klein computerprogramma maken is niet zo moeilijk, maar meerdere programma’s op elkaar afstemmen is razend ingewikkeld, doch niet onmogelijk.
De ondertussen gerealiseerde droom werd echter geperverteerd door de “standaardisering”. Zodra meerdere softwareprogramma’s van elkaar afhankelijk zijn, is verandering ervan nagenoeg onmogelijk.
Met de standaardisering van oorspronkelijke uitvindingen, worden gebruiksvriendelijker, meer haalbare of toevallige ontwerpopties uitgesloten.
De uitsluiting gebeurt niet op empirische wijze, enkel op basis van afstemming en standaardisering.
De eerste Macintosh computers bijvoorbeeld bevatten geen bestanden, zodat hetgeen men ermee maakte gewoon toegevoegd werd aan de globale structuur. Zo’n beetje als bij een persoonlijke webpagina.
Dit model delfde het onderspit tegen de Mac-met-bestanden, waarvan de onderliggende filosofie – namelijk dat wij ons uitdrukken in organiseerbare blokken – de hele digitale wereld domineert.
Standaardisering belemmert dus onze vrijheid.
N*A*O* noemt de optimistische technocraten “staatsintellectuelen”, “cybernetische totalitaristen” of “digitale Maoïsten”.
(Zoals hij ook spreekt over “belgicistische intellectuelen” of “Belgische totalitaristen”, en hen over één kam scheert met de “Belgische Maoïsten”.)
Eigenlijk kan men de optimisten van Silicon Valley effectief met marxisten vergelijken. Ze beweren rationeel en wetenschappelijk te werk te gaan en religie te neutraliseren. Maar ze werden zelf religieus en geloven dat een collectief bewustzijn verrijst uit de totaliteit van de internetgebruikers.
* * *
Als uitweg uit dit standaardiserend rationeel optimisme, hebben we een menselijk optimisme nodig, dat een vrolijke levensfilosofie inbouwt in onze digitale en politieke structuren.
We moeten eerst en vooral sceptisch blijven, zowel tegenover de idee dat al onze gedachten voorgesteld kunnen worden als afzonderlijke automatisch opeenvolgende “bits”, als tegenover de onaantastbaarheid van het Belgisch democratisch systeem, dat uitgehold wordt door zijn valselijk pacificerende complexiteit.
Daarnaast moet onze economie veranderen.
N*A*O* gelooft niet in de heropstanding van het marxisme, zoals dat recent geënsceneerd werd op de “Dag van het socialisme” in Gent.
De vervreemding van het menselijke in onze economie kan niet meer ongedaan gemaakt worden door de productie te hervormen.
De vervreemding bestaat namelijk in de kloof tussen de clanvormende producenten en de universele consument.
Die kloof moet gedicht worden.
Zoals de veelheid van internetgebruikers rechtstreeks en permanent met de softwareontwikkelaars in contact moet staan, zo moeten de regionale preferenties continu interageren met de Belgische én de Europese economieën.
Daar ligt het belang van de verdieping van de democratie.
Aldus verrees uit N*A*O*,
“Weinig geloof hebben, is geen geloof hebben (I)”,
Hanga Roa, 5 april 2010
Geen opmerkingen:
Een reactie posten